BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ RẦY NÂU HẠI LÚA

Phòng trừ rầy nâu hại lúa - Ngoài việc gây hại trực tiếp cho cây lúa (gây cháy rầy); một cách gián tiếp rầy nâu còn là môi giới truyền các bệnh siêu vi khuẩn như bệnh Lùn xoắn lá (Ragged Stunt Virus), bệnh Lúa cỏ (Grassy Stunt Virus) và bệnh Vàng lùn (Yellowing Syndrome Virus) gây mất mát cho năng suất và sản lượng lúa (Chiến và ctv., 2015).

PHÒNG TRỪ RẦY NÂU HẠI LÚA 

Rầy nâu (Nilaparvata Lugens Stal.) là loại dịch hại nguy hiểm tại nhiều vùng sản xuất lúa trên thế giới và các nước khu vực Châu Á, trong đó có Việt Nam. Gần đây, quần thể rầy nâu ở ĐBSCL đã chuyển thành một biotype mới (hỗn hợp vài biotypes) rất khác biệt, không giống với các biotypes đã biết ở Viện Lúa Quốc tế (Châu và Luật, 1998; Thuật và ctv., 2000). Rầy nâu có tên khoa học là Nivaparvata lugens (Hemiptera: Delphacidae). Ngoài lúa, rầy nâu còn xuất hiện cư trú trên lúa hoang và các ký chủ phụ như: cỏ lồng vực, cỏ gấu.

Hình ảnh Rầy nâu hại lúa

Các loại rầy nâu và vòng đời rầy nâu

  Các loại rầy nâu hại lúa thường gặp

+ Rầy nâu (Nilaparvata lugens)

+ Rầy nâu nhỏ (Laodelphax striatellus)

  Vòng đời rầy nâu

• Thời gian từ khi vũ hóa đến đẻ trứng 3-5 ngày, có thể sống 20-30 ngày.
• Rầy đẻ trứng thành ổ trong bẹ và gân chính của lá lúa, thời gian trứng từ 6-8 ngày.
• Rầy non có 5 tuổi, từ tuổi 1 đến tuổi 3 gọi là rầy cám, hết tuổi 5 lột xác sang trưởng thành, thời gian sống từ 12-14 ngày.
• Vòng đời của rầy ngắn, từ 26-30 ngày.

Đặc điểm sinh học

- Nhiệt độ: nhiệt độ trong phạm vi 25-30⁰C là thích hợp nhất đối với sự phát triển của trứng và rầy non.

- Độ ẩm và lượng mưa: độ ẩm trong phạm vi từ 70-80% thích hợp cho sự phát dục của rầy nâu… Các trận dịch rầy nâu thường xảy ra trong điều kiện khô hạn.

- Cây kí chủ: lúa là cây chủ thích hợp nhất với rầy nâu. Ngoài cây lúa, rầy nâu còn gây hại trên cây ngô, cổ lồng vực… Tuy nhiên, trên các ký chủ phụ, rầy nâu có thể sống và phát triển không thuận lợi.

- Mật độ gieo cấy: cấy dày và tăng mật gieo sạ cũng làm tăng tác hại của rầy nâu. Nguyên nhân là do khi tăng mật độ cấy hoặc sạ đã tạo nên điều kiện tiểu khí hậu của ruộng lúa thích hợp với rầy nâu.

- Phân bón: bón phân đạm sẽ làm tăng sự gây hại của sâu hại trong đó có rầy nâu. Vì khi bón nhiều phân đạm, cây lúa chống chịu với rầy nâu kém hơn và làm tăng sức sống, cũng như khả năng đẻ trứng của rầy nâu.

Đặc điểm hình thái rầy nâu

- Trứng rầy nâu có dạng “quả chuối tiêu”, mới đẻ trong suốt, gần nở chuyển màu vàng và có hai điểm mắt đỏ. Trứng rầy nâu đẻ thành từng ổ từ 5-12 quả nằm sát nhau kiểu “úp thìa”, đầu nhỏ quay vào trong, đầu to quay ra ngoài biểu bì của bẹ lá.

- Rầy non lúc nhỏ có màu đen xám, sau thành màu nâu vàng, thân hình tròn trĩn. Rày non có 5 tuổi, dài 1-3 mm.

- Con trưởng thành có màu nâu tối, con đực nhỏ hơn con cái. Có 2 dạng rầy trưởng thành: loại cánh dài và loại cánh ngắn.

Vòng đời rầy nâu gây hại trên lúa 

Triệu chứng gây hại

+ Rầy non (ấu trùng tuổi 1 đến tuổi 5) và rầy trưởng thành đều chích hút nhựa cây lúa làm nghẽn mạch dẫn, khi mật số cao gây ra hiện tượng cháy rầy.

+ Lúa thời kỳ đẻ nhánh: khi bị nhiễm bệnh thì hình thành các vết màu nâu đậm, nếu bị hại nặng thì làm cho cây vàng còi cọc, khô héo và chết.

+ Lúa thời kỳ làm đòng, trổ bông: khi mật độ rầy tấn công cao sẽ làm cây khô héo, hạt và bông lép đen một phần hoặc cả bông.

Các loại bệnh virus do rầy nâu lan truyền bao gồm: Vàng lùn, lùn xoắn lá và lùn lúa cỏ. Trong đó vàng lùn, lùn xoắn lá là hai loại bệnh khiến ngành chuyên môn tốn khá nhiều giấy mực vì thường kết hợp với nhau thành biểu hiện tổng hợp và đã từng trở thành đại dịch càng quét rất nhiều cánh đồng, gây nên thiệt hại trầm trọng về mặt năng suất.

Vàng lùn, lùn xoắn lá, lùn lúa cỏ đều là bệnh virus do rầy nâu lan truyền

Biện pháp phòng trừ rầy nâu

• Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, dọn sạch cỏ dại xung quanh bờ.
• Không gieo sạ quá dày, bón cân đối NPK, tránh bón thừa đạm,
• Làm cỏ tỉa dặm kịp thời để ruộng thông thoáng, hạn chế nơi trú ngụ của rầy.
• Thường xuyên theo dõi, kiểm ra đồng ruộng, kịp thời phát hiện và xử lý rầy khi có mật độ cao.
• Để bảo vệ lúa non, sau khi gieo sạ nên cho nước vào ruộng và duy trì mực nước thích hợp để hạn chế rầy nâu chích hút thân cây lúa.

Ngoài ra, không nên sử dụng các thuốc trừ sâu rầy quá sớm, dễ gây mất cân bằng hệ sinh thái, ảnh hưởng đến thiên địch gây bùng phát các côn trùng gây hại về sau. Tuy nhiên, trong canh tác cần thăm đồng thường xuyên để phát hiện rầy nâu kịp thời và tác động thuốc khi rầy nâu đạt mật số trên 2.000 – 3.000 con/m² (2 – 3 con/tép).

Thuốc đặc trị rầy nâu hại lúa - Diệt rầy từ trứng đến trưởng thành

** Chú ý: trước khi phun thuốc, nhất thiết phải rẽ lúa thành các bặng rộng để phun. Phun thuốc vào phần thân, gốc cây lúa và giữ mực nước ruộng 2-3 cm. Nên phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát. Lúa đang trỗ bông, chỉ phun thuốc vào chiều mát để không ảnh hưởng tới phơi màu hạt lúa.

Công Ty CP TMDV Giang Tây

Add: 6/12 Lê Văn Sô - An Thới - Bình Thủy - Cần Thơ

Hotline: 0967.29.39.09 Email: giangtay.co@gmail.com